Đứt dây chằng đầu gối: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

1. Giới thiệu về đứt dây chằng đầu gối

Đứt dây chằng đầu gối là một trong những chấn thương phổ biến và nghiêm trọng ở hệ cơ xương khớp. Dây chằng giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của khớp gối, giúp cơ thể di chuyển, xoay trở dễ dàng và cân bằng. Tuy nhiên, chấn thương đứt dây chằng có thể xảy ra ở những người vận động mạnh hoặc gặp tai nạn, và nếu không được điều trị đúng cách, có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

2. Nguyên nhân gây ra đứt dây chằng đầu gối

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng đứt dây chằng đầu gối, trong đó phổ biến nhất là:

• Chấn thương thể thao: Các môn thể thao có sự va chạm mạnh, chuyển hướng đột ngột như bóng đá, bóng rổ, võ thuật dễ gây áp lực lớn lên khớp gối. Động tác xoay hoặc nhảy mạnh khi tiếp đất có thể dẫn đến đứt dây chằng.
• Tai nạn giao thông và tai nạn sinh hoạt: Những tai nạn này có thể gây ra lực tác động mạnh lên khớp gối, dẫn đến tổn thương dây chằng.
• Thoái hóa khớp: Ở người lớn tuổi, dây chằng mất dần sự đàn hồi và dễ bị đứt khi gặp chấn thương nhẹ. Thoái hóa khớp gối cũng khiến dây chằng yếu đi và dễ tổn thương hơn.

3. Triệu chứng khi đứt dây chằng đầu gối

Triệu chứng đứt dây chằng đầu gối thường rất rõ ràng và gây khó chịu cho bệnh nhân:

• Đau đột ngột và dữ dội tại vùng đầu gối, thường xuất hiện ngay sau chấn thương.
• Sưng tấy và bầm tím: Dây chằng bị đứt khiến khớp gối nhanh chóng sưng lên do xuất huyết bên trong.
• Khó cử động và cảm giác lỏng lẻo: Khi dây chằng bị tổn thương, khớp gối mất đi sự vững chắc khiến việc di chuyển trở nên khó khăn, thậm chí cảm giác lỏng lẻo ở đầu gối.
• Tiếng “rắc” khi dây chằng đứt: Đôi khi bệnh nhân nghe thấy âm thanh “rắc” khi dây chằng đứt, đi kèm với cảm giác đau nhói.

4. Các phương pháp chẩn đoán

Để xác định chính xác tình trạng tổn thương, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp chẩn đoán sau:

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra độ lỏng lẻo của khớp và quan sát các dấu hiệu đau, sưng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán tổn thương dây chằng, giúp bác sĩ thấy được mức độ đứt, rách của dây chằng và các cấu trúc xung quanh.
• X-quang: Dùng để kiểm tra xem có gãy xương đi kèm hay không, nhất là khi có va chạm mạnh.

5. Phương pháp điều trị đứt dây chằng đầu gối

Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp:

• Điều trị bảo tồn: Áp dụng với các trường hợp đứt dây chằng nhẹ hoặc với người ít vận động:
  • Nghỉ ngơi và sử dụng nẹp cố định: Giúp khớp gối ổn định, tránh tổn thương thêm.
  • Vật lý trị liệu: Bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập để tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp gối, hỗ trợ việc phục hồi chức năng.
• Phẫu thuật: Đây là phương pháp dành cho các trường hợp đứt dây chằng nghiêm trọng, đặc biệt là người trẻ tuổi và vận động viên.
  • Phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng: Kỹ thuật hiện đại và ít xâm lấn giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn. Phẫu thuật này giúp tái tạo dây chằng bằng cách ghép từ các phần dây chằng khác.
  • Quá trình hồi phục: Bệnh nhân cần tuân thủ các bước phục hồi sau phẫu thuật, từ tập luyện nhẹ đến tăng dần cường độ theo chỉ dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu.

6. Quá trình hồi phục và tập luyện sau điều trị

Sau điều trị, quá trình hồi phục có thể kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm tùy mức độ tổn thương:

• Thời gian hồi phục: Nếu điều trị bảo tồn, thời gian hồi phục khoảng 3-6 tháng. Đối với phẫu thuật, có thể cần đến 9-12 tháng để phục hồi hoàn toàn.
• Các bài tập phục hồi: Các bài tập nhằm tăng cường sức mạnh cơ đùi và cải thiện sự linh hoạt của khớp gối. Đặc biệt, bài tập thăng bằng và kiểm soát vận động là rất quan trọng để ngăn chặn tái phát.
• Tuân thủ hướng dẫn y tế: Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo phục hồi tốt, tránh các tổn thương có thể xảy ra.

7. Phòng ngừa đứt dây chằng đầu gối

Để hạn chế nguy cơ đứt dây chằng đầu gối, cần lưu ý các biện pháp phòng ngừa sau:

• Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Khởi động đúng cách giúp dây chằng linh hoạt hơn và giảm nguy cơ chấn thương.
• Tăng cường sức mạnh cơ bắp và linh hoạt khớp gối: Thực hiện các bài tập cơ bản, đều đặn sẽ giúp khớp gối ổn định và ít bị tổn thương.
• Sử dụng kỹ thuật đúng khi tập luyện hoặc thi đấu: Đặc biệt khi chơi thể thao, việc sử dụng kỹ thuật đúng giúp tránh áp lực lên dây chằng.

Đứt dây chằng đầu gối là chấn thương phổ biến và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động. Nhận biết và điều trị sớm là yếu tố quan trọng để giảm thiểu các biến chứng và phục hồi tốt hơn. Việc tuân thủ đúng các bài tập và hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường và giảm nguy cơ tái phát.

Đặt hẹn khám các bệnh lý cơ xương khớp với BS.CKII. NGUYỄN TÔN NGỌC HUỲNH, hơn 20 năm kinh nghiệm chẩn đoán và điều trị các bệnh lý chuyên sâu về cơ xương khớp.