Bệnh gout: chớ có xem nhẹ!

Bệnh gout (hay còn gọi là bệnh gút) là một dạng viêm khớp phổ biến do sự tích tụ quá mức axit uric trong máu, dẫn đến hình thành các tinh thể urat ở khớp. Bệnh gây ra các đợt đau khớp đột ngột, sưng tấy và nóng đỏ.

1. Nguyên nhân của bệnh gout

• Tăng axit uric trong máu: Đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh gout. Axit uric tăng cao có thể do cơ thể sản sinh quá nhiều hoặc khả năng đào thải của thận giảm.
• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa purin (có nhiều trong thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật, và rượu bia) làm tăng sản xuất axit uric.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc gout có nguy cơ cao hơn.
• Bệnh lý khác: Các bệnh như béo phì, tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận mãn tính cũng có thể gây tăng axit uric trong máu.
• Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, aspirin liều thấp có thể làm tăng nồng độ axit uric.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh gout

• Đau khớp đột ngột và dữ dội: Cơn đau thường xảy ra vào ban đêm và chủ yếu ở khớp ngón chân cái, nhưng cũng có thể xảy ra ở các khớp khác như mắt cá chân, đầu gối, tay và cổ tay.
• Sưng tấy, nóng đỏ: Vùng khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng, đỏ và cảm giác nóng rát.
• Khó cử động: Đau đớn và sưng tấy làm hạn chế khả năng cử động của khớp.
• Tạo hạt tophi: Nếu không điều trị kịp thời, các tinh thể urat có thể tích tụ dưới da, hình thành các nốt nhỏ gọi là tophi, thường xuất hiện quanh khớp.

3. Chẩn đoán bệnh gout

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ axit uric trong máu, nhưng nồng độ này có thể dao động và không luôn phản ánh chính xác bệnh.
• Chọc hút dịch khớp: Bác sĩ có thể lấy một mẫu dịch từ khớp bị viêm để kiểm tra sự hiện diện của tinh thể urat.
• Chụp X-quang và siêu âm: Được sử dụng để xác định mức độ tổn thương của khớp và tìm kiếm dấu hiệu của tinh thể urat.

4. Điều trị bệnh gout

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Dùng các loại thuốc như NSAIDs (thuốc chống viêm không steroid), colchicine, và corticosteroid để giảm đau và viêm trong các cơn gout cấp.
• Thuốc hạ axit uric: Allopurinol và febuxostat giúp giảm sản xuất axit uric, còn probenecid tăng đào thải axit uric qua nước tiểu.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, bia rượu, và tăng cường uống nước.
• Giảm cân và kiểm soát bệnh lý liên quan: Giảm cân và kiểm soát các bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp và suy thận có thể giúp giảm nguy cơ bùng phát gout.

5. Cách phòng ngừa bệnh gout

• Chế độ ăn lành mạnh: Hạn chế thực phẩm chứa nhiều purin, tăng cường rau xanh, trái cây và các loại hạt ít purin.
• Uống đủ nước: Giúp tăng đào thải axit uric qua thận.
• Hạn chế rượu bia: Đặc biệt là bia, vì nó chứa nhiều purin và cản trở khả năng thải axit uric của cơ thể.
• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân từ từ giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh gout.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc gout hoặc các yếu tố nguy cơ khác như tiểu đường, huyết áp cao.

Phòng ngừa và kiểm soát gout phụ thuộc vào việc duy trì lối sống lành mạnh và quản lý tốt nồng độ axit uric trong cơ thể.

6. Dinh dưỡng cho bệnh nhân gout

Chế độ ăn uống hay luyện tập không thể thay thế được thuốc, nhưng là liệu pháp góp phần quan trọng trong việc dự phòng cơn gout cấp và làm chậm tiến triển của bệnh.

Trong bệnh gout, dù có dùng thuốc đúng nhưng nếu không có chế độ ăn phù hợp thì kết quả điều trị cũng thất bại. Do vậy, chế độ ăn là một phần không thể thiếu trong điều trị bệnh gout.

Cần lưu ý chế độ ăn như sau:

• Không ăn thực phẩm chứa nhiều purin: Thịt động vật màu đỏ; cá mòi, cá đối, cá trích; trứng vịt lộn; nội tạng động vật; không ăn mỡ động vật; đậu măng tây; đường; không uống rượu bia; không sử dụng chất kích thích (cà phê, trà, cacao, chocolate…).
• Ăn nhiều rau củ quả trái cây, uống nhiều nước để loại bỏ axid uric ra ngoài theo đường nước tiểu; ăn nhiều các loại hạt, ngũ cốc…
• Giảm cân (nếu thừa cân); tăng cường vận động thể dục thể thao để xương khớp linh hoạt, tránh lối sống ít vận động.
• Khi đã bị bệnh gout, bệnh nhân không được làm việc quá sức hoặc luyện tập các môn không phù hợp, tránh gây hại cho khớp.